Enige tijd geleden bezocht ik het depot van het Zuiderzeemuseum in Enkhuizen. Conservator Erik Walsmit was zo aardig om tientallen dozen voor mij open te maken, zodat ik in detail de 19e eeuwse breiwerken uit de collectie kon bestuderen. Dus dat was geweldig natuurlijk. Ik laat er hier wat van zien:

Sommige van deze kanten mitaines of mouwen zijn zo fijn gebreid, dat je bijna niet kan geloven dat het handwerk is. De kleintjes zijn uiteraard voor kinderen bedoeld.
De meesten zijn afkomstig van de Friese kant van de Zuiderzee.
Maar het Noordhollandse stadje Huizen heeft natuurlijk een heel eigen traditie van gebreide mouwtjes met kralen:

Ik was vooral benieuwd of er ook typisch Enkhuizer of West-Fries breiwerk was. Herkomst is vaak lastig te achterhalen, maar een aantal mutsen waren zeker afkomstig van een Enkhuizer familie. Door wie ze gebreid zijn is helaas niet bekend.

Links en rechts is dezelfde muts op maat voor een volwassen man. Onder de omgeslagen rand werd vaak gewoon tricotsteek gebreid en hier zijn er in dit geval de initialen van de drager op geborduurd.
Dit type muts kom je in allerlei variaties tegen in veel textielcollecties, dus ze werden eigenlijk overal wel gedragen en gebreid. Ten onrechte worden het vaak slaapmutsen genoemd. Ze heten ‘bakkertjes’ en werden door jongens en mannen binnenshuis gedragen, in de slecht verwarmde woningen van vroeger geen overbodige luxe.

Zowel de bakkertjes als de meisjesmutsen hebben meestal een stermotief in de bol.
Dit babymutsje is ook ingebreid met kraaltjes en zou afkomstig zijn uit West-Friesland.

Dit beeldschone babymutsje met ingebreide kralen komt waarschijnlijk uit de Wieringerwaard. Waarschijnlijk werden dit soort mutsjes voor de doop gemaakt. Babymutsjes werden natuurlijk altijd maar kort gedragen, daardoor zijn er best veel bewaard gebleven.