Veel kleding en breiwerk uit de 19e eeuw is gemerkt met initialen. Dit had te maken met het uitbesteden van de was, maar ook legden families hun wasgoed op een gezamenlijk bleekveld te drogen. Dit was de reden dat veel jonge meisjes een letterlap of merklap moesten maken, om het merken van kleding te oefenen.
In museumcollecties kom je geborduurde merken tegen op vrijwel alle witgoed dat gemaakt is tot begin 20ste eeuw. Katoenen kousen zijn meestal gemerkt met borduurzijde in kruisjes of maassteken. Ingebreide merken komen veel minder vaak voor en ingebreide jaartallen al helemaal weinig.
Laatst ontdekte ik dat een paar kousen uit 1834 en 1 losse kous uit 1837 in de collectie van het Openluchtmuseum en twee paar kousen uit de Twentse Welle (1833 en 1836) allemaal ingebreide initialen plus jaartal hebben. Toen ik ze op de foto’s vergeleek ontdekte ik dat ze waarschijnlijk van dezelfde maakster afkomstig zijn. Bij allemaal is een zelfde randje ingebreid na de boord en de letters en jaartallen hebben dezelfde stijl.
Is dat nou niet enorm toevallig!Collectie Museum Twentse Welle, Enschede
Collectie Nederlands Openluchtmuseum, Arnhem
Wat betreft mijn katoenen kousen, genoemd in mijn Huppelsok blog :
Ik ben nog even bezig met het herschrijven van mijn patroon voor de 19e eeuwse katoenen kous. Daarom heb ik het patroon tijdelijk van de website afgehaald. De kous die heb beschreven (van onderstaande kousen uit mijn eigen bezit) is namelijk zo smal, dat je daarvan geen kous kan maken om zelf te dragen. Katoen rekt bovendien niet erg.
Dus ben ik er een gaan breien op mijn eigen been.
Bovenomtrek 30,5 cm net onder knie, kuit 32 op dikste deel, enkel op 12 cm van de grond 20,5 cm, voetlengte 23 cm, voetomtrek op de wreef 20 cm.
Op naalden 1,5 mm en met DMC Babylo 20/12 (10 x 10 cm = 50 st en 78 toeren). Dit is niet helemaal mijn gedroomde garen, maar het komt het dichtst bij het oude materiaal. Omdat ik er iets van mezelf aan toe wilde voegen heb ik mijn initialen en het jaar 2016 ingebreid.
Nu ik er mee bezig ben valt het me eigenlijk best mee hoeveel werk erin zit. Zover ben ik nu na 5 avonden:
In de Gracieuse, vrouwentijdschrift, dat heeft bestaan van 1862 tot 1936, staan meerdere alfabetten, de meeste zijn bedoeld om te borduren. Maar er is er een bij die je zou kunnen inbreien. Hieronder zie je dat er geen onderscheid wordt gemaakt tussen de I en de J.
Ik heb naar aanleiding hiervan een alfabet getekend dat wel een J bevat en ook cijfers. Het is op bovenstaand alfabet geïnspireerd, maar vooral op de letters en cijfers die zijn gebruikt in de kousenvoorbeelden van 1833-1837.
Als je deze letters wilt breien, denk er dan aan dat elk rondje een omslag is die direct wordt voorafgegaan óf wordt gevolgd door 2 steken samenbreien (doe dit consequent!). Wanneer je het wilt toepassen in de bovenrand van een kous, brei de letters dan ondersteboven! Vanwege deze varianten heb ik het symbool voor samenbreien weggelaten.
Elke omslag is gepaard met een mindering.Zo zou het eruit zien met symbolen:
Ik vind dat wel chique, die initialen en jaartallen in breiwerkjes! Bedankt voor het telpatroon. Ik ga het eens uitproberen!
LikeLike
wat een vondst, die kousen die misschien of waarschijnlijk van dezelfde maakster zijn…een leuke ontdekking. Grappig is ook dat het inbreien van initialen wel regelmatig gebeurde als het om kousen ging maar verder….? Ik heb één babyjurkje in mijn verzameling waar ook initialen zijn ingebreid aan de achterkant, vlgs mij een uitzondering…heb jij het vaker gezien in andere kleding?
LikeLike
In het Zaans Museum is ook een muts vol gebreid met tekst in ajour, met uitzondering van de bovenkant en de rand. met ingebreide letters (zov-04644). De muts is afkomstig van de heer J. Stuurman, geboren te Koog aan de Zaan op 5 oktober 1822.
De tekst luidt:
ZOOLANG DEZE MUTS UW HOOFD BEDEKT
EN ’T ZAAN GEZICHT UWE AANDACHT WEKT
OP VELE MOLENS STAAG ZOET MALEN
MOET U GOGDS GUNST ALOM BESTRALEN
ZEGEN SMAAKT GIJ ’T ALLEN TIJD
ZOO VOOR DEEZ AARD ALS D’EEUWIGHEID
J. STUURMAN
LikeLike
Wat ongelofelijk leuk Inge Bosman! Ik ga toch maar eens een keer kijken in het Zaans Museum.
LikeLike
Pingback: Breirol uit Zwolle met patroon | nederlandsgebreid