Tijdens mijn vakantie blijf ik speuren naar breiwerk en ander handwerk natuurlijk, dat is inmiddels mijn tweede natuur geworden. Onlangs was ik in Denemarken en bezocht daar diverse musea. Het lijkt me leuk daar wat van laten zien.

Fur
Het begint met een klein museum op het eiland Fur aan de noordkant van Jutland. Onderdeel van dit museum is ‘Det Lille Land’, een boerderij die is ingericht zoals men daar rond 1850 leefde.

Hier zie je een weefgetouw waarop o.a. kleden worden geweven van in stroken gescheurde katoen afkomstig van tot vodden afgedragen kleding. Recycling is in 1850 gewoon heel normaal, niets gaat verloren.

Een typische boerenhuiskamer met handgeweven vloerkleed.

Hand geborduurd kussen.

In een kleine vitrine eindelijk wat breiwerk. Een paar visserswanten, een col in horizontale banden van rechte en averechte steken die doen denken aan Volendamse visserstruien. Een sok in wording en kaartjes stopwol.

Over het algemeen is er van gewoon alledaags gebreid goed weinig bewaard gebleven omdat het meestal werd versleten tot het echt niet meer te repareren was. Ik vermoed daarom ook dat dit breiwerk speciaal voor de tentoonstelling is gemaakt of in ieder geval van later datum is. Het is vergelijkbaar met wat we kennen in Nederland.

Den Gamle By in Arhus
Een paar dagen later bezoek ik het beroemde openluchtmuseum ‘Den Gamle By’ in Arhus. Er is veel zorg besteed aan sfeer en details en al snel blijkt dat een middag echt niet genoeg is om alles te bekijken.

Het eerste dat me opvalt is dat in verschillende huizen gebreide ballen liggen in de vensterbank.

Navraag leert dat ze, niet zoals ik eerst dacht van oude sokken zijn gemaakt, maar speciaal gebreid zijn in die vorm en bedoeld als speelballen voor kinderen. Decoratief zijn ze zeker.

Een dame in 19^e eeuwse kleding vertelt wat over kousen: Ze breit zelf een paar gestreepte wollen kousen, een exemplaar ligt voor het raam en een ander staat nog op de pennen en ligt op de bank in de tuin. Ik zie negentiende-eeuwse katoenen kousen liggen in een vitrine, (te donker voor een foto) maar deze hebben niet zoals in Nederland in de 19^e eeuw met ajourpatronen versierde bovenranden, ze zijn helemaal glad gebreid en worden volgens de dame in de winter onder de wollen kousen gedragen.

Sommige panden herbergen een klein museum. In een van de huizen is breiwerk te zien zoals deze gestreepte kousen of deze mannenmuts. Helaas ontbreken bijschriften, ik wil altijd graag weten wat er meer bekend is, zoals de datering.

Dit type handschoenen en mutsen vind je ook in Nederlandse museumcollecties. De muts lijkt wat op de Itse mutsen zoals die op Marken werden gedragen, maar die afkomstig zijn uit Shetland. Hier geen aangebreide binnenmuts en ingebreide motieven, maar in het garen geverfde streepeffecten. Dit soort effecten zag ik eerder bij een paar Maaierse kousen in de collectie van het openluchtmuseum, ook van Marken afkomstig. Dergelijke handschoenen zijn ook te vinden in de tentoonstelling ‘Breien!’ die nog t/m 28 aug. te zien is in het Fries Museum in Leeuwarden. Moet je absoluut heen als je van (historisch) breiwerk houdt!

Op het terrein van ‘Den Gamle By’ bevinden zich een spinnerij, een weverij, een wolververij en een wol- en stoffenwinkel.

Jammer dat alles statisch is, het zou toch prachtig zijn als het gebruikt zou worden! Dan denk ik meteen: trek een jong ondernemend stel mensen aan, laat ze gratis de machines gebruiken en producten maken, die in de winkel verkocht kunnen worden. Maar ik weet wel, dat is gemakkelijker bedacht dan gedaan.

Schilderijen
Dit prachtige schilderij in het Trapholt Museum bij Kolding laat goed het prachtige Deense licht zien dat mij altijd weer betovert.

Breiende vrouw voor het venster, Anna Ancher, 1921.

Ook in hetzelfde museum: Breiend meisje, F. Clement, 1915

Ik eindig met een schilderij van een dame met handwerkje door Vilhelm Hammershøj (1864-1916), een van de beroemdste Deense schilders. Het hangt op een tentoonstelling gewijd aan zijn werk in Museum Ordrupgaard bij Kopenhagen.

In mijn volgende post zal het gaan over mijn bezoek aan het Deens Designmuseum in Kopenhagen en de verfijnde breiwerken die ik daar zag.